Замонлар оша саёҳат қилиш ғояси илгариданоқ фантастика муҳлисларини ўзига жалб қилиб келган ва “Келажакка қайтиш”, “Интерстеллар” каби киноасарлар яратилишига илҳом манбаи бўлган. Аммо бу ғоя ҳанузгача фақат тасаввур маҳсули сифатида қаралар эди. UniladTech’нинг ёзишича, аслида ўтган асрда икки олим бу мавзуда тадқиқот ўтказган ва унинг натижалари вақтда саёҳат концепциясига бўлган муносабатни тубдан ўзгартирган.
Олимларнинг таъкидлашича, вақтлар аро саёҳат қилиш назарий жиҳатдан мумкин, аммо бу фильмлардаги севимли саҳналардаги каби ҳайратомуз саёҳатларга ҳеч қандай алоқаси йўқ. Бу ерда гап мураккаб ҳисоб-китоблар ва жисмлар ҳаракатининг физик қонунлари ҳақида кетмоқда.
NASA маълумотларига кўра, Ердаги ҳар бир инсон “бир сонияда бир сония” тезлигида олдинга ҳаракат қилмоқда. Агар кимдир бу тезликни оширишга муваффақ бўлса, у ҳолда у ҳақиқий вақт сайёҳига айланади. Бу концепция 1905 йилда Альберт Эйнштейн томонидан илгари сурилган махсус нисбийлик назариясига асосланган. Унга кўра, вақт оқими жисмнинг ҳаракат тезлигига боғлиқ: жисм қанчалик тез ҳаракатланса, вақт шунчалик секин ўтади.
Бу назарияни амалда синаб кўриш учун 1971 йилда тадқиқотчилар Жозеф Хафеле ва Ричард Китинг тўртта юқори аниқликка эга атом соатини учта самолётга ўрнатиб, уларни қарши йўналишларда учиришди. Парвозлар якунланганидан сўнг, соатлар турлича вақтни кўрсатгани аниқланди: Ер айланишига қарши йўналишда учган самолётдаги соатлар 59 наносонияга орқада қолган, Ернинг ҳаракат йўналиши бўйича учганлар эса Ердаги соатлардан 273 наносонияга илгарилаган. Яъни, улар кичик вақт сакрашига эришган бўлишди.
Бу тажриба фазогирлар мисолида ҳам ўз тасдиғини топади. Халқаро космик станцияда узоқ вақт бўлган астронавт Скотт Келли, Ерда қолган икки томонлама эгизаги Марк Келлига нисбатан бироз ёшроқ бўлиб қайтган. Бу орбитадаги юқори тезликдаги ҳаракат туфайли юзага келган.
Яққол исботларсиз бўлса-да, фан маълум турдаги вақтда саёҳат қилиш мавжудлигини тасдиқламоқда.
