Халқаро талабалар учун ўқишдан кейин ишлаш визаси – бу янги кўникмаларга эга бўлиш ва дунёни янгича нуқтаи назардан кўриш имкониятидир. Сифатли таълим ва юқори турмуш даражасига эга бўлиш билан бирга, ўқишдан сўнг ишлаш имконияти кўплаб талабаларни ўзига жалб қилади. Ушбу мақолада биз халқаро талабаларга ўқишдан кейин ишлаш визасини таклиф қилувчи 12 та давлатни кўриб чиқамиз.
1. Австралия Австралия дунёдаги энг яхши университетларга эга ва ажойиб пляжлари, гўзал ёввойи табиат ва ўсимликлар дунёси билан машҳур. 2025 йилги QS энг яхши талабалар шаҳарлари рейтингида Мельбурн 5 ва Сидней 6-ўринларни эгаллаган. Вақтинчалик битирувчи визаси орқали халқаро талабалар қуйидаги имкониятларга эга бўлишлари мумкин:
- Касбий таълимдан кейинги иш оқими: Австралияга керак бўлган муайян касбларга мос келадиган Австралия малакасини олган талабалар учун 18 ойгача.
- Олий таълимдан кейинги иш оқими: Австралия муассасасидан диплом олган талабалар учун 2-3 йилгача.
2. Буюк Британия Буюк Британия юқори сифатли таълими билан машҳур. Битирувчи визаси (Graduate visa) орқали муваффақиятли ўқишни тугатгандан сўнг камида 2 йил давомида мамлакатда қолиш мумкин. Ушбу визани узайтириш имкони йўқ, аммо малакали ишчи визасига (Skilled Worker visa) ўтиш мумкин.
3. Янги Зеландия Янги Зеландия ажойиб манзаралари ва 2025 йилги QS World University Rankings рейтингида энг яхши 250 таликка кирган бешта университети билан машҳур. Ўқишдан кейинги ишлаш визаси малакангизга қараб 1 йилдан 3 йилгача исталган иш берувчида ишлаш имконини беради. Камида 30 ҳафта тўлиқ вақтда ўқиган 7-даражали дипломга эга бўлсангиз, мамлакатда исталган иш берувчида деярли ҳар қандай ишда ишлашингиз мумкин.
4. Ирландия Ирландия Google, Facebook каби 1000 дан ортиқ етакчи трансмиллий компанияларнинг Европа марказидир. Учинчи Даражали Битирувчилар Дастури (Third Level Graduate Programme) орқали Ирландия томонидан тан олинган таълим муассасасида диплом олганингиздан сўнг иш қидириш учун 12 ой давомида мамлакатда қолишингиз мумкин.
5. АҚШ АҚШ – бу имкониятлар мамлакати. F-1 визаси орқали камида бир йил давомида АҚШда ўқиётган халқаро талабалар ихтиёрий амалий машғулотлар (OPT) учун ариза беришлари мумкин. Стандарт OPT сизга 12 ой ишлаш имкониятини берса, STEM OPT эса бу муддатни 24 ойгача узайтиради. H-1B визаси орқали эса 6 йилгача ишлаш мумкин.
6. Канада Сифатли таълим ва юқори турмуш даражаси Канадага талабаларни жалб қилувчи асосий омиллардир. Белгиланган таълим муассасасида (DLI) ўқишни тугатган бўлсангиз, ўқишдан кейинги ишлаш рухсатномасини (PGWP) олишингиз мумкин. PGWP ўқиш дастурининг давомийлигига қараб 8 ойдан 3 йилгача бўлиши мумкин.
7. Германия Германияда ЕИга аъзо бўлмаган давлатлардан келган битирувчилар ўқишни тугатгандан сўнг диплом олганидан кейин 18 ойгача бўлган муддатга яшаш рухсатномасини узайтириб, мамлакатда ишлашлари мумкин. Ушбу 18 ой давомида сиз тўлиқ вақтли иш топмагунингизча ҳар қандай ишни қилишингиз мумкин ва бу сизнинг ўқиш соҳангизга тегишли бўлиши шарт эмас. ЕИ Мовий Картаси (EU Blue Card) орқали узоқ муддатли иш топиш имконияти ҳам мавжуд.
8. Жанубий Корея Жанубий Корея – бу кучли иқтисодиёт ва юқори сифатли таълим тизимига эга давлат. D-10-1 визаси орқали иш қидириш вақтида яшаш имконияти мавжуд. Иш топгандан кейин E-1 визасига ўтиш мумкин. Hallyu визаси (E-6) эса санъат, мусиқа ва кўнгилочар соҳаларда ишлашни истаганлар учун мўлжалланган.
9. Сингапур Сингапур юқори сифатли таълим ва тадқиқот маркази ҳисобланади. Талабалик визангиз муддати тугагандан сўнг 90 кунлик қисқа муддатли ташриф қоғози берилади. Олий Таълим Муассасаларини тамомлаганлар учун бир йил муддатга қайта тикланмайдиган узоқ муддатли ижтимоий ташриф қоғозини олиш мумкин. Employment Pass, S Pass ва EntrePass каби турли хил ишлаш визалари ҳам мавжуд.
10. Финляндия Финляндия – бу дунёдаги энг бахтли мамлакатлардан бири бўлиб, юқори сифатли таълим ва турмуш даражасини таклиф этади. ЕИга аъзо бўлмаган талабалар диплом олгандан кейин бир йилгача бўлган муддатга яшаш рухсатномасини узайтиришлари мумкин. Иш топгандан кейин эса иш жойингизга асосланган янги яшаш рухсатномасига ариза беришингиз мумкин.
11. Дания Данияда Швейсария талабалари иш рухсатномасига муҳтож эмас. Бошқалар учун Данияда ишлаш учун яшаш рухсатномаси талаб қилинади. Бакалавр, магистр ёки PhD даражасини олган талабалар иш қидириш учун уч йилгача яшаш рухсатномасини олишлари мумкин.
12. Малайзия Малайзия ҳукумати халқаро талабаларга ўқишни тугатгандан сўнг бир йилгача қолиш имконини берувчи Битирувчи Рухсатномасини (Graduate Pass) жорий қилди. Бу ижтимоий ташриф рухсатномаси бўлиб, сизга рухсат этилган иш соҳаларида ишлаш имконини беради. Сиз билан бирга қарамoғингиздаги шахсни ҳам олиб келишингиз мумкин.
Ушбу 12 та давлат халқаро талабаларга ўқишдан кейин ишлаш имкониятини тақдим этади, бу эса уларга янги маданиятда тажриба орттириш, янги кўникмаларга эга бўлиш ва глобал миқёсда мартaба қуриш имкониятини беради. Ҳар бир давлатнинг ўзига хос талаблари ва имкониятлари мавжуд, шунинг учун талабалар ўзларининг мақсадларига мос келадиган вариантни танлашдан олдин, ҳар бир давлатнинг талабларини диққат билан ўрганишлари керак. Келажакда халқаро талабалар учун ўқишдан кейин ишлаш имкониятлари янада кенгайиши ва ривожланиши кутилмоқда.
