Ўзбекистон Республикасида Россия технологиялари асосида бир вақтнинг ўзида иккита атом электростанцияси қуриш имконияти муҳокама қилинмоқда. Бу ҳақда Россия ташқи ишлар вазири ўринбосари Сергей Рябков Тошкент мустақиллик байрами муносабати билан Москвада ўтказилган дипломатик қабулда маълум қилди.
Маълумотга кўра, кун тартибида икки лойиҳанинг амалга оширилиши масаласи турибди: бири – катта қувватли атом электростанцияси, иккинчиси – кичик қувватли атом станцияси (АСММ). «Ўзбекистонда Россия ишланмаси бўлган бир вақтнинг ўзида катта ва кичик қувватли атом электростанцияларини қуриш масаласи кўриб чиқилмоқда», – деди дипломат. Таъкидланишича, бундай комплекс ёндашув Марказий Осиё минтақасида биринчи тажриба бўлиши мумкин.
Лойиҳаларнинг деталлаштирилиши шуни кўрсатадики, асосий мақсад – атом генерациясини диверсификациялаш. Катта қувватли АЭС қурилиши мамлакатда ортиб бораётган электр энергиясига бўлган эҳтиёжни қондиришга қаратилган бўлса, АСММ лойиҳаси айрим ҳудудлар ёки йирик саноат объектларини таъминлаш учун мос ва эластик ечим сифатида кўрилмоқда. Агар мазкур ташаббуслар муваффақиятли амалга ошса, Ўзбекистон учун катта технологик сакраш ва энергетик хавфсизликни мустаҳкамлаш имконини беради.
Ҳозирда икки томон ўртасидаги музокаралар техник, молиявий ва ташкилий жиҳатларни қамраб олмоқда. Ўзбекистон ва Россия ҳукуматлари ўртасида АЭС қурилиши бўйича ҳамкорлик тўғрисидаги келишув 2018 йилда имзоланган эди. Кейинги йилларда бу келишувда айрим ўзгаришлар қилинди. Хусусан, 2024 йил май ойида томонлар Жиззах вилоятида АСММ қуриш бўйича шартнома имзолагандилар. Энди эса икки қувватли атом станциясини бир вақтнинг ўзида амалга ошириш масаласи қайта кўтарилиб, республика келажаги учун атом энергетикасининг стратегик аҳамияти яна бир бор таъкидланмоқда.
Кичик қувватли атом станциялари (АСММ) ҳозирда жаҳон ядро энергетикасидаги энг янги тенденциялардан бири ҳисобланади. Уларнинг асосий устунлиги – катта электр тармоқларини қуриш мақсадга мувофиқ бўлмаган узоқ ва бориш қийин бўлган ҳудудларда қуриш имконияти. Масалан, Россияда аллақачон дунёдаги биринчи сузувчи атом станцияси – “Академик Ломоносов” муваффақиятли ишлаб келмоқда.
