Кариб денгизидаги Доминика давлати ва Монсерратнинг ўзини ўзи бошқариш режимига эга Буюк Британиянинг чет эл ҳудуди марказий банк рақамли валюта (CBDC) Dcashга ўтди. Бу ҳақдаги маълумотлар лойиҳанинг микроблогида пайдо бўлди.
Dcash нима ва у нима учун керак
Dcash — Шарқий Кариб денгизи Марказий банкининг (ECCB) миллий рақамли валютаси. У 2021-йил апрел ойида амалиётга татбиқ этилган. Шунингдек, ушбу жараён жонли эфир вақтида тўғридан тўғри намойиш этилган.
Шарқий Кариб денгизи Марказий банкининг рақамли валютаси тўлиқ тўлов тизими доирасида ишлайди. Ундаги операцияларни мобил илова орқали амалга оширишингиз мумкин. Унинг ёрдамида фойдаланувчилар бир-бирларига пул жўнатишлари ва харидлар учун тўловларни амалга оширишлари мумкин.
Ташаббус вакилларининг таъкидлашича, Dcash молия тизими самарадорлигини ва ҳисоб-китоблар тезлигини сезиларли даражада оширади. Ишлаб чиқувчиларнинг фикрига кўра, марказий банкнинг рақамли валютасига ўтиш минтақанинг иқтисодий ўсишини тезлаштиради.
CBDC Шарқий Кариб денгизи валюта иттифоқи (ECCU) келишувлари доирасида чиқарилган. У Кариб денгизидаги 8 та давлатни ўз ичига олади. Биринчи босқичда Dcash иттифоқнинг бир нечта юрисдикциялари томонидан қабул қилинди:
• Сент-Китс и Невис.
• Антигуа и Барбуда
• Гренада.
• Сент-Люсия.
Кейинчалик, 2021 йил август ойида Сент-Винсент ва Гренадин ороллари Шарқий Кариб денгизи Марказий банкининг CBDC ни қабул қилдилар.
Доминика ва Монтсерратни ҳисобга олган ҳолда, ECCB миллий рақамли валютасидан фойдаланган ҳудудлар сони 7 тага етди. Маълум бўлишича, фақат битта ECCU аъзоси ҳали Dcashга ўтмаган – Британиянинг Ангиля Оверсеас Территорияси.
Dcash бирлаштирилмаган
Dcash – бу дунёда фаол фойдаланиладиган ягона CBDC эмас. Венесуэла марказий банкнинг жорий этган биринчи рақамли валюталаридан бири эди. 2018 йилда мамлакатда Petro деб номланган CBDC пайдо бўлди. Афсуски, расмийлар рақамли активни оммалаштира олмадилар, бунинг ёрдамида улар Ғарбнинг санкциялар босимини енгиб ўтишни хоҳладилар. 2021-йил август ойида тармоқда Венесуэла регуляторлари томонидан CBDC 2.0 версиясини ишга туширишга тайёргарлик кўрилгани ҳақида маълумот пайдо бўлди.
Багама қум доллари биринчи тижорат муваффақиятли миллий рақамли валюта ҳисобланади. CBDC 2020 йил октябр ойида ишга туширилган. Ишлаб чиқувчилар вақт ўтиши билан молиявий восита халқаро миқёсда бўлишига ишонишади.
Нигерияда CBDC ҳам мавжуд. 2021-йил октабр ойи охирида маҳаллий ҳокимият органлари миллий валюта наиранинг рақамли версиясини ишга туширди.
Кўпгина бошқа мамлакатлар ҳам CBDCларни ишлаб чиқиш билан банд. Ушбу ёзилиш ҳолатига кўра, марказий банкларнинг рақамли валюталари харитаси лойиҳаларни тайёрлик даражаси ва ҳолати бўйича қуйидагича:
Мисол тариқасида кўрсатадиган бўлсак Хитой ҳам ўз рақамли валютасига эга. Хитойнинг рақамли валюта сиёсати жаҳон молия бозорида ўзининг рақобатлашадиган воситаларига эга бўлган ҳолда ҳамма билан ўз шартларида курашишга тайёрланаётганини англатувчи сигналдир. Қайсидир маънода бу сиёсатни савдо уруши даврида АҚШ ҳукумати томонидан Хитойга нисбатан кўплаб молиявий чекловлар натижасида Коммунистик партия томонидан чиқарилган ўзига хос хулоса сифатида ҳам баҳолаш мумкин.
Биздачи? Бизда эса ўтган ойнинг 23 санасида криптовалюталарни биржаларда сотиб олишга рухсат берилди.
Аҳоли пластикларни нақд пул қилишда, хусусан. Ҳумо карталари орқали савдо қилишда катта қийинчиликларга дуч келмоқда.
Халқаро валюта жамғармаси (IMF) томонидан ўтган йилнинг октябрь ойида эълон қилинган ҳисоботда зарур қонуний тартибларга эга бўлмагани сабабли Марказий банк рақамли валюта тизимларининг (CBDC) ноқонуний молиялаштиришга йўл очиб беришидан ва маҳаллий ҳокимият органларининг капитал оқимини назорат қилишини қийинлаштиришидан хавотир олинаётгани билдирилади.
Ҳисоботда, шунингдек, тегишли хавфсизлик чораларисиз рақамли валюталарнинг истеъмолда қўлланиши марказий банклар самарадорлигини сусайтириши мумкинлиги айтилади. Яна бир муҳим огоҳлантиришлардан бири пул-кредит сиёсатидаги заифлик валюталарни беқарорликка олиб бориши билан боғлиқ.
