Oʻzini «qoʻpol mashina» deb atagan siyosatchi koʻp fojialarni boshdan kechirgan. Jo Bayden AQSH tarixidagi eng keksa prezidentga aylandi, biroq uning yoshi kattaligi saylovda Donald Trampni ortda qoldirishga toʻsqinlik qilmadi. Koʻpchilik uning shart-sharoitlari va soʻzlashda chalkashib ketishi ustidan kulishiga qaramay, amerikaliklarning aksariyati unga oʻzlarining ulkan mamlakatlarini boshqarishni ishonib topshirishdi.
Baydenning siyosiy sahna sari yoʻli keskin va tezkorlik bilan kechdi. Shuningdek, ularning oilasi ham qattiq qaygʻuli kunlarni boshdan oʻtkazdi.
Bayden siyosat ichiga qadam qoʻyganiga bugun 42 yil toʻlgan. U Barak Obama davrida ikki marta vitse-prezident boʻlib ishlagan, biroq uning shaxsiy hayoti fojia va qaygʻuga toʻla.
1972 yil 18 dekabrda, 29 yoshli Bayden birinchi marta Delaver senatori etib saylanganidan bir necha hafta oʻtib, uning hayoti barbod boʻldi. U Vashingtonda oilasi uchun yangi uy sotib olish boʻyicha kelishuvni yopayotgan edi. Unga qoʻngʻiroq boʻldi. Siyosatchiga uchta kichkina bolasi bilan archa sotib olishga borgan rafiqasi Neiliya dahshatli baxtsiz hodisaga uchragani haqida xabar berishadi. Siyosatchining ayoli va bolalari ketayotgan avtomobilni yuk mashinasi urib yubordi.
Yosh ona va yangi tugʻilgan qizi Naomi vafot etdi, ikki oʻgʻli Bo va Xanter tirik qoldi, ammo ogʻir yaralandi. Keyinchalik Bayden oʻz xotiralarida dahshatli xabarni eshitganida bir ogʻiz ham gapira olmaganini yozadi. U oʻzini qora tuynuk ichiga soʻrilgandek his qildi. Keyin u hatto Senatni tark etib, ruhoniy boʻlishni xohlagandi. Senator oʻsha kuni butun dunyodan, hattoki Xudodan gʻazablanganini yashirmagan edi.
Oʻsha dahshatli kungacha Jo Baydenning hayoti tinch edi va muvaffaqiyat uni topayotgandek edi. Boʻlajak siyosatchi irland-amerikalik katolik oilasida ishlaydigan toʻrt farzandning toʻngʻich oʻgʻli edi. U 1942 yil 20 noyabrda Pensilvaniya shtatidagi sanoat shaharchasi Skrantonda tugʻilgan. Bayden onasi unga boshqalardan yaxshiroq emasligini eslaydi.
Ota-onalar 1953 yilda Delaver shtatidagi Uilmingtonga koʻchib oʻtishdi, u yerda Baydenning otasi Katta Jo qozon tozalovchi boʻlib ishga kiradi. Yosh Bayden duduqlanib gapirardi, shuning uchun sinfdoshlari uni koʻpincha masxara qilishardi. Hatto rohiba muallim ham uning holati ustidan hazil qilgan. Kichik Jo hatto maktabni tashlamoqchi boʻlgan, biroq onasi oʻqituvchisining oldiga kelib, agar oʻgʻli xafa boʻlishda davom etsa, bosh kiyimini yirtib tashlash bilan qoʻrqitganidan keyin hammasi joyiga tushdi. Oxir-oqibat, Bayden koʻzgu oldida irland sheʼrlarini oʻqib, duduqlanishini yengishga muvaffaq boʻldi.
1965 yilda Jo Nyuark universitetini tamomlagan va undan oldin, 1964 yilda Bagama orollarida boʻlajak rafiqasi, talaba Neilia Xanter bilan uchrashgan. Ikki yil oʻtgach, ikkovi turmush qurishdi va uch farzand koʻrishdi: 1969 yilda Jozef Bo, 1970 yilda Robert Xanter va 1971 yilda Naomi Kristina. Keyin boʻlajak senator Sirakuza universitetida huquqshunoslik boʻyicha tahsil oldi va oʻsha paytdagi madaniyatga qarshi urushdagi namoyishlarda qatnashmadi.
Siyosat sari birinchi qadam tuman Kengashi raisi saylovidagi gʻalaba boʻldi. 1972 yilda 29 yoshli Jo Bayden saylovda gʻalaba qozondi va Delaver shtati senatori boʻldi. Keyin uning xotini va kenja qizining hayotiga zomin boʻlgan dahshatli voqea sodir boʻldi.
1975 yilda siyosatchi oʻzidan 9 yosh kichik Jill Jeykobs bilan uchrashdi. Koʻr-koʻrona uchrashuvda u endigina tikilgan kiyim kiyib keldi va xayrlashuvda qiz bilan muloyimlik ila qoʻl berib koʻrishdi. Keyin Jill onasiga haqiqiy jentelmenni uchratganini aytdi. Er-xotin 1977 yilda turmush qurishdi va 1981 yilda Eshli ismli qizi tugʻildi.
Birinchi marta Bayden AQSH prezidentligi uchun 1987 yilda kurashgan. Keyin uning arizasi Leyboristlar partiyasi rahbari Nil Kinnokning nutqidan koʻchirma nusxa koʻchirish ayblovlari tufayli rad etildi. Bundan tashqari, u oʻzining yoshligi haqida bir nechta yolgʻon yoki boʻrttirilgan daʼvolarni aytgandi.
1988 yilda Jo Bayden mehmonxonada miyasida qon tomiri yorilib, hushidan ketdi. Shifokorlar nufuzli siyosatchining miyasiga qaytarilmas shikast yetkazishi mumkinligidan xavotirlanishgan. Yaxshiyamki, hammasi joyiga tushdi va u kasallikdan qutulishga muvaffaq boʻldi.
Jo Bayden ikkinchi marta 2008 yilda AQSH prezidentligiga nomzodini qoʻygan. Keyin u oʻzining doʻsti, demokratlardan nomzod Barak Obamani «birinchi afro-amerikalik – notiq, aqlli, pokiza va koʻrkam yigit» deb atadi. Bu qoʻpol xato uning saylovoldi kampaniyasiga qattiq zarba berdi. Biroq siyosatchi Obama prezidentligi davrida ikki muddat vitse-prezident lavozimida ishlagan.
Uning bemaʼni tuhmatlari «baydenizm» deb atala boshlandi. Jo Baydenning bunday xatolari koʻp. U nogironlar aravachasiga oʻtirgan siyosatchini oʻrnidan turib olqishlashni soʻradi, Irlandiya Bosh vazirining onasi tirikligida va sogʻ-omon boʻlganida vafot etgani uchun hamdardlik bildirdi va yana koʻp kulguli qoʻpol xatolarga yoʻl qoʻydi.
2016 yilda Bayden Xillari Klintonni chetlab oʻtib, uning oʻrniga prezidentlikka nomzod boʻladigandek tuyuldi, ammo yana bir fojia uni yiqitdi. 2015 yilning may oyida uning 46 yoshli oʻgʻli Bo Bayden miya saratonidan vafot etdi. Siyosatchi endi saylovlarga tayyor emas edi. Qaygʻu va yurak ogʻrigʻini yengish uchun unga vaqt va kuch kerak edi.
Donald Trampning prezidentlik muddati tugay boshlaganida, Jo Bayden yana oʻzini nomzod sifatida eʼlon qilishga qaror qildi. U saylovoldi tashviqotini boshlaganidan soʻng, siyosatchiga turli ayollar tomonidan gʻazablangan xabarlar keldi, ular uni zoʻravonlik uchun haqorat qilishdi. Jo ayollarga nisbatan oqilona va hurmatliroq boʻlishga vaʼda berdi, lekin oʻz idorasining sobiq xodimi Tara Reid aytganidek, jinsiy zoʻravonlik ayblovlarini qatʼiyan rad etdi.
Keyin New York Post sahifalarida uning oʻgʻli Xanterning surati paydo boʻldi. Nashrning yozishicha, Baydenning oʻgʻli AQSH vitse-prezidenti boʻlganida otasining yuqori lavozimidan foydalanib, Ukraina energetika kompaniyasidan katta foyda koʻrgan. Jo Bayden korrupsiya haqidagi barcha ayblovlarni rad etdi va ularni tuhmat deb atadi. Biroq, u oʻgʻli Xanterning giyohvandlikdan aziyat chekkanini, lekin uni yengib oʻtganini tan oldi.
Prezidentlikka nomzod saylovoldi tashviqoti yakunida ham yana bir qoʻpol xatoga yoʻl qoʻydi. Bu safar u nabirasi Finneganni muxlislar olomoniga tanishtirib, uni «oʻgʻlim Bo» deb atadi. Siyosatchi bu qiz oʻgʻli Boning qizi ekanligini aytmoqchi edi, lekin u yana hamma narsani aralashtirib yubordi, chunki Finnegan Bo emas, Xunterning qizi edi. Yaxshiyamki, Bayden notoʻgʻri gapirganini tezda angladi va Boning haqiqiy qizi Natalini qoʻlidan ushlab oldi.
Siyosatchi konsertda nutq soʻzlayotganda raqibi Trampning ismini ham unutib qoʻygan. U uni Donald oʻrniga Jorj deb atagandi. Bu AQShning «portlovchi» sobiq prezidentining uni masxara qilishiga yana bir sabab boʻldi. Biroq, bu haddan tashqari emotsional Trampdan charchagan amerikaliklarning ishonch darajasini pasaytirmadi. Odamlar yangi saylangan prezidentni oʻz eʼtirozlari uchun kechirishga tayyor edi, chunki yolgʻon va ishdagi qoʻpol xatolardan koʻra, soʻzda xato qilgan maʼqul deb bilishardi.
Toshoyna
