“Qonun nomi bilan”: Tirik qolishga urinish jinoyati


Ijtimoiy tuman tarqalishda Dehqonobodda 51 yoshli erkak 15 yoshli o’g’li o’tkazishi haqida xabarlar bo’ldi.
Ma’lum bo‘lishicha, ayblanuvchi erkakning shar’iy nikohdagi ikkinchi xotinining 15 yoshli o‘g‘li bo‘lgan.ayblanuvchi erkakning shar’iy nikohdagi xotinining 15 yoshli o’g’li bo’lgan.
Bu haqda tuman hokimligi axborot xizmati xabar oladi.
Qayd kelgancha, voqea 2021 voqea 10 dekabr soat 23:55 da sodir bo’lgan.
Mavjud holat aniqlangan Dehqonobod tuman prokuraturasi olingan voyaga yetmagan shaxsga nisbatan Jin kodining 100- tuzatish (tarofaa chegarasidan chetga chiqib, qasddan odam o’ldirish qasddan odam o’ldirish) bilanatidan odam o’ldirish qasddan


Xo’sh, o’zi zaruriy mudofaa chegarasi nima?

Zaruriy mudofaa — jinoyat huquqida hujumdan qonuniy tarzda himoyalanish.
Odatda, qonunda Zaruriy mudofaa holatida qilingan va tajovuzchiga shikast va zarar yetkazgan harakat, agar u Z. m. chegarasidan chiqmagan, ya’ni himoya xavf-xatar xarakteriga mos bo‘lsa, jinoyat deb topilmaydi, ijtimoiy xavfli va huquqqa xilof qilmish sanalmaydi, jinoiy javobgarlikni keltirib chiqarmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 20 va 27 moddalarida, O‘zbekiston JK 37 moddasida har bir fuqaroning o‘zini va boshqa shaxslarni, shuningdek, jamiyat va davlat manfaatlarini faol himoya qilish huquqi ifodalangan.
De jure, agar jabrlanuvchi tajovuzkordan qutulish uchun uning salomatligiga shikast yetkazsa, jinoiy tarkib mavjud, deb topilmaydi.

Bu tizim O‘zbekistonda qay darajada ishlaydi?

Respublika qonunchiligiga ko‘ra, Jinoyat kodeksning 100-moddasida aynan Zaruriy mudofaa chegarasidan chetga chiqib, qasddan odam o‘ldirish holati belgilab qo‘yilgan. Natijada, mazkur vaziyatda malakalangan jinoyatlar uchun 3 yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki 1 yildan 3 yilgacha ozodlikni cheklash yoxud 3 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanishi belgilangan.

Tajribada…

Zaruriy mudofaaga qo‘yiladigan talablar quyidagilardan iborat:
• Bu tajovuzkorga qarshi qaratilgan bo‘lishi kerak.
• mudofaa harakati zarur bo‘lishi kerak. Bu yerda qochish majburiyati bor yoki yo‘qmi, mudofaa harakati hujum qilingan tomon o‘z huquqlari yoki manfaatlariga tahdidni oldini olishning yagona yo‘limi yoki yo‘qligini ko‘rib chiqadi.
• hujum va mudofaa harakati o‘rtasida oqilona bog‘liqlik bo‘lishi kerak. Bunda tahdid qilayotgan tomon tabiati va xavfsizligi buzilgan tomon tabiati o‘rtasida mutanosib bog‘liqlik bo‘lishi shart emas.
• hujum qilingan shaxs o‘zining zaruriy himoyasini amalga oshirayotganini bilishi kerak.
Odatda, sud shaxsning shaxsiy himoyasiga tayanadigan har bir holatda yuqoridagi omillarni ko‘rib chiqadi.

Sudlar tomonidan potensial ravishda eng ko‘p tekshirilishi mumkin bo‘lgan omillar, birinchidan, yaqinlashib kelayotgan hujumning mavjudligi, ikkinchidan, hujumga qarshi mudofaa harakatining mutanosibligi.
Birinchi instansiyada sudlar hujum boshlanganmi yoki yo‘qmi, mudofaa harakati hujum davom etayotgan vaqtda amalga oshirilganmi yoki yo‘qmi, ko‘rib chiqadi. Shundagina bu talab qondiriladi. Dastlabki hujum tugaganidan keyin qasos olish o‘zini himoya qilish harakati sifatida ko‘rib chiqilmasligi kerak.

Bundan tashqari, o‘zini himoya qilish harakati hujumga mutanosib bo‘lishi kerak. Sudni qurolsiz bosqinchiga zarba berganidan keyin otib o‘ldirgan shaxs o‘zini himoya qilish uchun harakat qilganiga ishontirish notabiiydir.
Umuman olganda, mazkur jarayon yuz berganida jabrlanuvchi va bir vaqtning o‘zida jinoyatchiga ham aylanayotgan shaxslar ko‘proq javobgarlikdan ko‘ra, himoyaga muhtojroqdir. Qonunchilikka kiritilishi ko‘zda tutilgan qator o‘zgartirishlar qatoriga ushbu JKning 100 moddasini ham kiritish o‘rinli bo‘lar edi.


Mavzuga oid:
Qashqadaryoda ayol «erini o‘ldirdi» emas, o‘zini himoya qildi!