Абдулла Қодирий, Ғози Юнус, Чўлпон каби миллат ойдинлари бундан роппа-роса юз йил муқаддам, миллатнинг корига ярасин, оғирини енгил қилсин, мустамлакачилар елкамизга юклаган тегирмон тошини улоқтириб, чилпарчин айласин, деган яхши ниятда муштларини қаттиқ тугиб, “Муштум” деб номлаган журнал чоп эта бошлашган.
Журнал қайси даврда, қайси замонда чоп этилмасин, аввало, мазлумнинг тарафида бўлди. Мазлумни ҳимоя қилди. Зўравондан, зулмдан кулди. Шунинг учун у халқ қаҳрамонига айланди. “Муштум” сўзининг ўзиёқ лабга табассум индирадиган бўлди. Бу, албатта бир аср давомида қора тер тўкиб, унинг заҳматини чеккан юзлаб муштумчиларнинг меҳнати самарасидир. “Муштум”нинг бир асрлик тўйи ҳаммамизга муборак бўлсин!
Таниқли журналист Карим Баҳриевнинг “Муштум”да эълон қилинган (1992 йил 17-18-сон) мақоласи ҳамон долзарб деб ўйлаймиз
Қалб инқилоби
Мустақиллик ҳақида ўйлаганда, ёдимга занжирга ўрганган фил ҳақидаги ривоят тушади. Эшитгандирсиз? Юз йил занжирга банди қилинган фил қозиқ атрофида айланиб юрар экан. Охири занжир занглаб, чириб, узилиб кетибди ҳамки, фил шу қозиқ атрофида айланиб юраверар эмиш. У занжир бир куни узилишини тасаввур ҳам этолмас экан. Яшириб нима қилдик – бизнинг қўлимиз ечилгани йўқ, тилимиз ечилди, холос. Қўлимиз ечилганда ҳам дилимиз занжирда қолаверади ҳали.
Мен мустақиллигимизнинг келажаги ана шу нарсага – халқимиз дилидаги занжирларнинг узилишига боғлиқ, деб биламан ва бу жараён узоқ кечса керак. Ҳозирча қўшиғимиз ўзгармоқда. Қаранг, кеча Ленин ҳақида халтура ёзганлар бугун АмирТемур ҳақида ўша даражада ёзмоқда, кеча қизил аскарни мақтаганлар бугун босмачини кўкка кўтармоқда. Худо ҳаққи, гап шундаки, юксак бадиий асар ёзиш қўлидан келмайдиган киши исталган ғояни ўзига хизмат қилдираверади. Бугун халқимизни мақтаб, динимизни мақтаб мансаб шоҳсупасида туриб олишни истаётганларнинг гўёки эл учун “куюнаётгани” дилида эмас, тилида эканлигини тушуниб олишимиз керак.
Мустақиллик ҳақида ўйлаганда, мен йўл бошида турганимизни айтмоқчи бўламан. Яккаҳокимлик ўзини шарманда қилганини кўрдик. Аммо яна уни қўмсаётганлардан эҳтиёт бўлайлик. Биз қафасдан озод бўлаётган қушлармиз. Озодлик шунинг эвазигаки, энди ўз донимизни ўзимиз топиб еймиз, ўзимизни ўзимиз ҳимоя қиламиз. Лекин кўплар яна қафас ҳимоясини қўмсамоқдалар, оз бўлса-да, миннат билан бўлса-да, собиқ марказ ташлаб турган “донни” соғинмоқдалар. Элнинг бундай кайфиятидан фойдаланиб яна сўсиализмни тикламоқчи бўладиган, қиёфасини ўзгартирган кўҳна коммунистлар бор. Кунимиз шуларга қолмасин.
Одам бой бўлса, мамлакат бой бўлади. Хусусий мулкдан қўрқмайлик. Озроқ бойиганни “ОБХСС”га ушлатадиган халқнинг эртаси йўқ. Бир фарангининг гапи ёдга тушади: “Бизда қўшнисининг икки қават уй қурганини кўрган киши қасдма-қасд уч қават уй солади, сизда қўшнисининг икки қават уй қурганини кўрганлар устидан ёзиб, қаматиб юборадилар. Сиз мағлубларни яхши кўрасиз, биз эса ғолибларни!” Ана шундай.
Тўғри, ҳали мулк давлат қўлида бўлгани учун унга бир ёндан канадай ёпишган амалдорлар, иккинчи ёнидан “эмиб” ётган махфия каззоблари ғазабимизни келтирмоқда. Ҳаром топилган пул ғашимизни келтиради. Бироқ шу кунда ҳалол пул топишнинг иложи борми?! Ер деҳқонга берилгани йўқ, саноат монополистлар қўлида, калхўзчи калхўзчидан ажралиб чиқолмайди.
Келажагимиз энг аввало хусусийлаштиришга боғлиқ. Бундан қўрқаётган баъзи кишилар занжирини йўқотишдан қўрқаётганга ўхшайди.
Ўзимча ўйлайман: “Бозор иқтисодига ўтиш ҳақида энг юксак минбарлардан гапирилади. Нега пастда ҳеч иш қилинмайди?!” Гап шундаки, бизда бозор иқтисоди бўлмай туриб халқ ундан безиб қолди. Унинг ана шу безишини кутиб ётганлар эса ғимирлаб қолишди. Одамлар, бу ҳали бозор иқтисоди эмас, сиз ҳақиқий бозор иқтисодини талаб қилинг, сизни нарх билан қўрқитишмоқда.
Бир дўстим “Уйғон, уйғонганинг кўриб ўлайин!” деган шеърий сатрларимни ўқиб шундай деди: “Оғайни, уйғотиб нима қиласиз, ҳозир одамларга балки шу уйқу ёқар, уйғонишни истамас!” Билмадим. Одамлар, уйғонишни истамайсизми?! Дўстим давом этди: “Кўряпсиз-ку, порахўрлик авжига чиқди одамлар чидаяпти, нарх-наво ошди – одамлар чидаяпти. Қўйинг уларни уйғотманг!” Шунга ҳамоаҳанг гапни бир ошнамиздан ҳам эшитдим: “Ука, бу халқ уйғонса, бир-бирининг гўштини ейди. Демократияни ўрнатиш учун 200 йил керак!” “Оғайнижон, мен аниқ биламан – 200 йил яшамайман. Лекин демократияни кўриб ўлсам дейман. Халқнинг кўзи очилса, бир-бирининг гўштини ейди, деб ўйлаш – халқни қопоғон итга ўхшатишдир. Халқимизни изчиллик билан маърифатга ошно қилиш керак”.
Мустақилликни ўйлаганда, шу гаплар хаёлимга келди. Халқимиз муносиб ҳаётга лойиқ, меҳнаткашдир. Эртаси ойдин бўлсин.
Карим БАҲРИЕВ
Ўзбекистон халқ ноиби. “Муштум”, 1992 йил 17-18-сон
